Onlangs heeft u een paarse folder in de bus gehad met daarop de tekst: “Het nieuwe donorregister. Wat betekent het voor mij?” Deze folder zal bij de meeste ontvangers een afstotingsreactie hebben veroorzaakt. Want al dan niet donor worden is een vraag waar we liever niet over nadenken, omdat het appelleert aan de eindigheid van het leven.
Toch is het verstandig om er aandacht aan te besteden, want wie op 1 juli 2020 nog geen keuze heeft aangegeven in het donorregister, staat vanaf die datum automatisch geregistreerd als donor.
Geen gemakkelijke zoektocht
Ik heb in ieder geval wel een keuze gemaakt. En dat was niet gemakkelijk in de wetenschap, dat ik mijn lichaam van God heb gekregen en dat ik Hem van top tot teen toebehoor.
Daarbij komt, dat donatie in de Bijbel nergens specifiek wordt genoemd. Ik moest het daarom doen met praktische informatie, Bijbelse principes en gebed.
Mijn praktijkervaring
Allereerst dit: wat transplantaties betreft, heb ik al enige praktijkervaring aan de ontvangende kant. Een jaar of 10 geleden heb ik namelijk een hoornvlies mogen ontvangen. En omdat het transplantaat zich niet zo prettig voelde op mijn oog, is het drie jaar geleden vervangen door een hoornvlies, dat beter bij mij bleek te passen. En zo is er na een uitzichtloze periode van 25 jaar, aan de rechterkant een oog en een wereld voor mij opengegaan.
Destijds trok ik de grens bij weefseltransplantatie en zag er geen bezwaren in om een hoornvlies te ontvangen of te doneren. Maar nu ik het onderwerp wat verder heb uitgediept, is mijn visie toch gaan schuiven. Ik zal u daar verderop in het artikel wat meer over vertellen.
Eerst zal ik enkele Bijbelteksten behandelen, die bij de keuze om al dan niet donor te worden, nogal eens worden genoemd. Daarna zullen enkele christelijke en ethische vraagstukken de revue passeren.
Bijbelteksten vóór donatie
Ik zal beginnen met de Bijbeltekst die veel christenen inspireert om donor te worden:
U zult uw naaste liefhebben als uzelf. (Matteüs 22:37b)
Sommige voorstanders van donatie zien in deze tekst zelfs een wettische verplichting om donor te worden, een gebod van God. Daarbij vergetend, dat liefhebben nooit verplicht kan worden gesteld. Het blijft altijd een keuze.
Ook willen voorstanders van donatie nog wel eens verzen uit de Romeinenbrief aanhalen. Een daarvan is Romeinen 12:1.
Ik roep u er dan toe op, broeders, door de ontfermingen van God, om uw lichamen [aan God] te wijden als een levend offer, heilig en voor God welbehaaglijk: [dat is] uw redelijke godsdienst.
Het is weliswaar een tekst die oproept tot levensheiliging, maar ik zou hem niet direct willen verbinden met donatie.
Tot slot noem ik deze mogelijke pro-donatietekst:
Waarin prees u zich dan gelukkig? Want ik [kan] van u getuigen dat u, zo mogelijk, uw ogen zou hebben uitgerukt en aan mij gegeven zou hebben. (Galaten 4:15)
Ook hier wordt door de voorstanders een vergezochte link met donatie gelegd. Want hier wordt mijns inziens eerder een sprekend voorbeeld, een “bij wijze van spreken” bedoeld, dan een goedkeuring van donatie.
Bij alle deze teksten wordt bovendien uitgegaan van de persoonlijke vooronderstelling, dat donatie Gods wil is. En dat is nog maar helemaal de vraag.
Bijbeltekst tegen donatie
En moge de God van de vrede Zelf u geheel en al heiligen, en mogen uw geheel oprechte geest, de ziel en het lichaam onberispelijk bewaard worden bij de komst van onze Heere Jezus Christus. (1 Thessalonicenzen 5:23)
Ook hier lijkt het mij, aan de andere kant van het spectrum, vergezocht om op grond van deze tekst donatie te verwerpen. Want wat is onberispelijk? Lichamelijk verkeer ik al jaren in een verre van onberispelijke staat. Zo zijn er een paar kiezen getrokken, wat wervels ontdaan van uitsteeksels en er is een stukje bot uit mijn heup gesneden, waarmee twee van mijn nekwervels zijn vastgezet.
Nee, zowel de vóór- als de tegenteksten moeten danig worden ingekleurd, donatiegewicht in de schaal te leggen. Mij hebben ze in ieder geval niet kunnen helpen bij mijn zoektocht.
Organen zijn lichaamseigen
Waar ik wél wat mee kan, is het feit dat God organen lichaamseigen heeft gemaakt. Het is niet voor niets, dat mensen die een orgaan hebben ontvangen hun hele leven medicijnen moeten slikken tegen afstoting. Medicijnen die ook nog eens hele vervelende bijwerkingen hebben. Zoals een sterk verhoogde vatbaarheid voor infecties en een aanzienlijk grotere kans op het krijgen van kanker. Voor mij zijn dit tekenen aan de wand, dat organen niet gemaakt zijn om te dienen als vervangingsexemplaar in een ander lichaam.
Maar ja, voor hetzelfde geld kan gezegd worden, dat God ons de kennis heeft gegeven om deze medicijnen te ontwikkelen…
Een verzameling organen
In dit verband vraag ik me af waar de grens ligt van het maakbare leven. Waar stopt het proces, waarbij een mens wordt gezien als een klinische verzameling organen en weefsels waarmee naar believen kan worden geschoven?
Andere persoonlijkheid
Wat mij ook huiverig maakt, zijn de verhalen van mensen, die na een orgaantransplantatie een andere persoonlijkheid leken te hebben gekregen.
Hoewel daartegen ingebracht kan worden, dat dit ook door de medicijnen tegen afstoting of een toegenomen vitaliteit kan komen. Maar toch…
Het opstandingslichaam
En hoe verhoudt donatie zich eigenlijk tot het toekomstige opstandingslichaam, zo vraagt menig christen zich af. Want vroeg of laat krijgt een kind van God een opstandingslichaam, een lichaam dat niet langer aan verval onderhevig zal zijn en dat niet bepaald wordt door tijd en ruimte. In hoeverre tast orgaandonatie dit opstandingslichaam aan?
Zelf geloof ik dat de angst hiervoor ongegrond is, want anders zou iemand die door een frontale botsing verminkt sterft, of die omkomt bij een brand, onmogelijk een opstandingslichaam kunnen krijgen. Nee ik geloof dat God bij machte is om het niet bestaande of gebrokene te herscheppen en dat zijn macht verder reikt dan ons voorstellingsvermogen.
Hoe dood is hersendood?
Een behoorlijk essentiële vraag bij orgaandonatie, is wanneer iemand nou eigenlijk dood is? Tot 1968 werd algemeen aangenomen dat de dood intrad, wanneer het hart definitief ophield met pompen.
Om echter de bruikbaarheid van organen te verlengen, zodat ze bruikbaarder worden voor donatie heeft de Harvard universiteit de dood opnieuw gedefinieerd: een mens wordt sindsdien geacht dood te zijn, wanneer hij blijvend in coma is. En zo werd hersendood de nieuwe doodsnorm.
Maar is een hersendode ook werkelijk dood? Ik denk dat iemand waarvan het hart nog klopt wel degelijk leeft. Een mens is toch veel meer dan zijn hersens? Ook ben ik er niet zo zeker van dat de ziel het lichaam heeft verlaten als een mens hersendood is, want lichaam ziel en geest zijn Bijbels gezien één geheel en onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wie is de mens dan om dit, omwille van donatie, te scheiden in een lichamelijke dood en een hersendood?
Horrorscenario
Er zijn in dit verband nogal wat voorbeelden van mensen die aanvankelijk hersendood werden verklaard, maar die toch bij kennis kwamen en zich alles wat bij hun “sterfbed” was besproken konden herinneren.
Stel dat we nog een stapje verder gaan en het komt daadwerkelijk bij zo iemand tot donatie… Wat een horrorscenario, wanneer je als “overledene” moet meemaken dat er zonder verdoving organen uit zijn lichaam worden gehaald, omdat de dood onjuist is gedefinieerd.
Zeker is wél, dat hij na die ingreep echt dood is…
Traumatisch voor nabestaanden
Tot slot wil ik nog stilstaan bij de impact van donatie op nabestaanden. Want bij orgaandonatie gaat de dierbare vrijwel direct na het overlijden onder het mes. Er is voor de nabestaanden nauwelijks tijd om afscheid te nemen. En als hij terugkomt van de operatiekamer is daar ineens die doodskleur. Ook de wetenschap dat er een incomplete dierbare terugkomt van de operatietafel, kan belastend zijn. Het zijn allemaal redenen waardoor de rouwverwerking danig verstoord kan worden.
Ja, de overledene mag dan (als het goed is) niks merken van de donatie, maar zijn daad van naastenliefde is dat vaak niet voor de nabestaanden…
Mijn beslissing
Nu kom ik terug op de eerdergenoemde hoornvliestransplantatie. Ik vertelde u, dat ik destijds de grens heb getrokken bij orgaandonatie en dat ik weinig problemen had met het ontvangen van een donorhoornvlies. Inmiddels is mijn standpunt toch wel veranderd. Want nu ik weet hoe het er aan de gevende kant aan toegaat, is mijn aanvankelijke keuze vóór weefseldonatie, veranderd in een tegen. Ik wil namelijk de tijd krijgen om daadwerkelijk te sterven. Ook moeten mijn nabestaanden de tijd krijgen om ongestoord afscheid van mij te nemen.
En aangezien ik een ander niet wil aandoen wat ik voor mijzelf afwijs, is het logisch dat ik in de toekomst ook zelf geen transplantaat meer wil ontvangen.
Het leven verlengen
Donor ja, donor nee? Het is bepaald geen onbelangrijke keuze, maar valt qua gewicht toch volkomen in het niet bij een andere keuze. Ik bedoel de keuze vóór of tegen het offer van Jezus, vóór of tegen verzoening met God.
Want wie een donororgaan heeft gekregen, wandelt wellicht wat langer en wat kwieker op deze aarde rond, maar als hij Jezus Christus niet heeft aangenomen als Heer en Heiland, dan voegt dat donororgaan, behalve wat aardse jaren, helemaal niets toe. Want ook mét dat nieuwe tweedehands orgaan zal de dood onherroepelijk komen.
En dan zal blijken dat alleen zij die door de Here Jezus zijn verlost, zullen leven tot in eeuwigheid. Daarom is het verspreiden van Gods Woord onnoemelijk veel belangrijker dan het afstaan of ontvangen van een orgaan of weefsel!
De ultieme donatie
Jezus gaf zijn leven om mij te verzoenen met God, waardoor ik nieuw leven ontving. Goedbeschouwd is dát de ultieme donatie. Hij gaf niet een orgaan of wat weefsel, nee, Jezus gaf Zichzelf! En doordat God Hem na drie dagen uit de dood opwekte, geloof ik dat déze donatie in ieder geval wél 100% Gods wil, 100% geslaagd en 100% afstotingsbestendig is!
Henk van Blijderveen
Tien Terpstra zegt
helemaal mee eens.
Jan Schoonheim, Waddinxveen zegt
Beste Henk,
100% mee eens! Dank voor je grondige analyse!
yvon zegt
Want wie een donororgaan heeft gekregen, wandelt wellicht wat langer en wat kwieker op deze aarde rond, maar als hij Jezus Christus niet heeft aangenomen als Heer en Heiland, dan voegt dat donororgaan, behalve wat aardse jaren, helemaal niets toe. Want ook mét dat nieuwe tweedehands orgaan zal de dood onherroepelijk komen. Hete zal je kind maar zijn die als het geen nier krijgt komt te overlijden. En dat er in de bijbel nergens over donatie wordt gesproken is nogal duidelijk. Ziek worden betekende bijna altijd dood gaan. Gen medische mogelijkheden. Nee, ik vind het een moeilijke discussie maar laten we ons dan wel opereren om langer te blijven leven? Voor iedereen komt de dood onherroepelijk. Vorig jaar overleed mijn man. twee maanden later kreeg ik te horen nog 3 maanden te hebben. Ik heb toen gekozen om langer te leven. Ik ben sindsdien pacemaker afhankelijk wat betekent dat mijn hart niet langer zelfstandig kan kloppen. Iedere harteklop wordt dus gedaan door de aanwezigheid van de pacemaker. Maak ik me dan ook schuldig aan langer willen leven dan mogelijk? Dat doet toch iedereen die medische hulp aanvaard? Dus of je nu een kunstnier hebt of een donornier, een pacemaker of een donor hart. Het resultaat is hetzelfde.
Rinus Markusse zegt
Dit is geen gemakkelijk onderwerp. Als je een beroep doet op de medische wetenschap, moet je ook beseffen dat die wetenschap steeds meer mogelijkheden biedt. En orgaandonatie is dus een van die mogelijkheden. Ik ben ook geneigd om jouw standpunt hierbij in te nemen, maar ik begrijp de reactie van Yvon ook. Maar de integriteit van het door God geschapen lichaam moet het belangrijkste uitgangspunt blijven.
Mira zegt
Volledig mee eens Henk, je slaat de hamer op zijn kop met deze uiteenzetting! “Hersendood” betekent inderdaad niet “overleden”! Vanaf het moment dat de ziel je lichaam verlaat is het lichaam onmiddellijk aan ‘t ontbinden en zijn de organen niet meer bruikbaar!
Wat ben ik blij dat je deze mening deelt Henk! Maar, inderdaad Yvon, het zal je kind (of een andere geliefde) maar wezen om zulk een moeilijke keuze te maken! Moge God het verhoeden!!!! Laat ons daarom bidden en hopen dat we er bespaard van mogen blijven! Allen veel zegen en wijsheid toegewenst!
Jan Vehof zegt
Een moeilijke discussie Henk. Ik heb het voor mezelf heel eenvoudig opgelost door tegen de Heer te zeggen: “Mijn tijden zijn in Uw hand”.
Als je EEN horloge hebt, weet je precies hoe laat het is…….maar wanneer je er drie of vier hebt, dan ben je niet meer zo zeker van de juiste tijd, en maak je het jezelf moeilijk.
Ik denk daarom dat de Heer met een grote glimlach en veel mildheid kijkt naar al ons “kundige”, slimme gefröbel en inlegkunde.
Het einde van het liedje is toch dat Zijn grote masterplan samenkomt in …ZIE…..IK MAAK ALLE DINGEN NIEUW. …….. ( Gloednieuw)
Corrie Van Donkersgoed zegt
Als iemand overleden is kunnen de organen niet meer gebruikt worden, werd hierboven al gezegd.
Dus er moet nog leven in iemand zijn. Degene, die uit deze persoon organen haalt en hem dus doet
overlijden, hoe noemt men zo iemand dan ? De Bijbel zegt: Gij zult niet doden. Als je het wel doet noemt
men zo iemand een moordenaar. Toch ?
Mag er dan helemaal niks ? Toch wel. Ik zou graag mijn huid voor iemand, die verbranding heeft opgelopen geven. Ik leef gewoon door en mijn huid groeit weer dicht, Een nier afstaan ? Ik sterf niet als ik maar 1 nier overhoud. En misschien zijn er meer organen waar een mens er 2 van heeft.
Voor mezelf heb ik de beslissing genomen dat ik geen orgaan van iemand anders wil ontvangen. Ik hoef gelukkig niet over een ander te oordelen. P.s. Een pacemaker is toch een apparaat, dat is iets anders dan een levend orgaan.
W.Kwakkel-Looman zegt
Beste Henk,
Jouw artikel gelezen op CIP over donor worden of niet, en jou zoektocht naar een keuze die je met praktische info, bijbelse principes en gebed hebt gemaakt. Ik vond het eerlijk en duidelijk geschreven. En het sprak mij erg aan, ook omdat ik hier zelf al jaren geleden intensief mee bezig ben geweest. En ik door Gods Woord en gebed tot deze keuze ben gekomen.
Zou je dit willen lezen en ik zou het fijn vinden te horen wat je er van vind?
Ook heb ik hierover nog meer artikelen als je interesse hiervoor hebt wil ik je ze wel toesturen.
Mijn verlangen is dat meer christenen hierover horen en gaan nadenken, omdat ik hier verder weinig over hoor.
Gods wijsheid en zegen gewenst.
Hartelijke groet Willy
1997
Waarom ik geen bloed of organen wil afstaan of ontvangen van mens of dier.
opm. Ook medisch is Bloed een Orgaan.
Noach na de zondvloed, Gods opdracht voor de mens o.a.
Gen. 9:4 Doch het vlees met zijn ziel, zijn bloed, zult gij niet eten.
vs.6 Wie des mensen bloed vergiet,diens bloed zal door de mens vergoten worden, want naar het beeld Gods heeft Hij de mens gemaakt.
Lev. 17:11 Want de ziel van het vlees is in het bloed; daarom heb Ik het u op het altaar gegeven, om over uw zielen verzoening te doen; want het bloed bewerkt verzoening door middel van de ziel.
Lev 17:12b Niemand van u zal bloed eten. Ook de vreemdeling die in uw midden is zal geen bloed eten.
Lev 17:14 Want wat de ziel van alle vlees betreft, het bloed ervan is zijn ziel… Gij zult van generlei vlees bloed eten, want de ziel van alle vlees is het bloed, ieder die het eet zal uitgeroeid worden.
Lev 19:26 Gij zult niets met het bloed eten, gij zult niet aan waarzeggerij of toverij doen.
Deut. 12:16 Alleen het bloed zult gij niet eten; gij zult het op de aarde uitgieten als water.
Deut.12:23 Houd er echter aan vast, dat gij geen bloed eet; want het bloed is de ziel;en gij zult niet de ziel met het vlees eten.Gij zult het niet eten;gij zult het op aarde uitgieten als
water.
Ps 100:3 Erken dat de HERE God is; Hij heeft ons gemaakt, en Hem behoren wij toe, zijn volk, de schapen die Hij weidt.
Mat. 26:26-28 En terwijl zij aten, nam Jezus een brood, sprak de zegen uit, brak het, en gaf het aan zijn discipelen, en zei: Neemt, eet, dat is Mijn lichaam.En Hij nam de beker, sprak de dankzegging uit en zei:Drink allen daaruit.Want dit is het bloed van mijn verbond, dat voor velen vergoten wordt tot vergeving van zonden.
Zie ook Markus. 14:22 en Lucas. 22:19 .
Joh 6:53 -57 Jezus dan zei tot hen: Voorwaar, voorwaar ,Ik zeg u, tenzij gij het vlees van de Zoons des mensen eet, en zijn bloed drinkt, zo hebt gij geen leven in uzelf. Wie mijn vlees eet, en Mijn bloed drinkt, heeft eeuwig leven; en Ik zal hem opwekken ten jongsten dage. Want Mijn vlees is waarlijk spijs, en Mijn bloed is waarlijk drank. Die Mijn vlees eet, en Mijn bloed drinkt, die blijft in Mij, en Ik in hem. Gelijk de levende Vader Mij gezonden heeft en Ik leef door den Vader; zo zal ook hij, die Mij eet, leven door Mij.
Joh.19;34 maar een van de soldaten stak met een speer in Jezus zijde en terstond kwam er bloed en water uit.
Jezus moest sterven, zijn bloed moest vloeien, voor de zonden van de mens,om zo de relatie tussen de mens en God de schepper weer te herstellen.
En alleen door Jezus offer voor mij persoonlijk te aanvaarden heb ik deel aan Jezus dood en opstanding, ben ik gereinigd van mijn zondige natuur, en mag ik weten een kind van God te zijn en God mijn Vader noemen.
1 Petr. 1:18 wetende dat je niet met vergankelijke dingen,zilver of goud bent vrijgekocht van je ijdele wandel,die (u) van de vaderen overgeleverd is. maar met het kostbare bloed van Christus, als een onberispelijk en vlekkeloos lam.
1 Joh.1:7 maar indien wij in het licht wandelen gelijk hij in het licht is hebben wij gemeenschap met elkaar en het bloed van Jezus Gods zoon reinigt ons van alle zonden.
1 Joh. 5:6 Dit is Hij, die gekomen is door water en bloed, Jezus Christus, niet slechts met water maar met het water en het bloed.
Hand 15:19 Daarom ben ik van oordeel, dat men hen die zich uit de heidenen tot God bekeren, niet verder moet lastig vallen, Maar hun aanschrijven, dat zij zich hebben te onthouden van wat door de afgoden bezoedeld is, van hoererij, van het verstikte, en van bloed.
Hand 15:28 Want het heeft de Heiligen Geest en ons goed gedacht, u verder geen last op te leggen dan dit noodzakelijke: onthouding van hetgeen de afgoden geofferd is,van bloed, van het verstikte, en van hoererij; indien gij u hier voor wacht, zult gij wel doen. Vaart wel!
zie ook Hand. 21;25.
Ik geloof dat God ieder mens uniek gemaakt heeft, en dat de mens bestaat uit geest,ziel en lichaam.
En omdat ik door God geschapen ben en door het offer van zijn zoon Jezus gereinigd ben, ik met heel mijn geest,ziel en lichaam Hem toebehoor.
Hij heeft mij gemaakt met het, de geest, de ziel ( persoonlijkheid, D.N.A.)en het lichaam dat speciaal voor mij bedoeld is, en ik geloof dat de Here God niet wil dat ik mij verbind met een andere geest, ziel of lichaam.
Onthouding van afgoden —– Geest
Onthouding van verstikte,bloed—–Ziel
Onthouding van hoererij ——-Lichaam
1 Cor.6:15-20 Weet gij niet, dat uw lichamen leden van Christus zijn? Zal ik dan de leden van Christus wegnemen, om er leden ener hoer van te maken? Volstrekt niet!
Of weet je niet ,dat wie zich aan een hoer hecht,één lichaam(met haar )is? Want , zegt Hij , die twee zullen tot één vlees zijn.
Maar wie zich aan de Here hecht, is één geest (met Hem). Vliedt de hoererij. Elke andere zonden die een mens doet, gaat buiten het lichaam om. Maar door hoererij bezondigt men zich aan zijn eigen lichaam.
Of weet je niet dat je lichaam een tempel is van de Heilige Geest, die in je woont, die je van God ontvangen hebt en dat je niet van jezelf bent?Want je bent gekocht en betaald verheerlijk dan God met je lichaam.
Eph 5:29 Want niemand haat ooit zijn eigen vlees, maar hij voedt het en koestert het, zoals Christus de gemeente, omdat wij leden zijn van zijn lichaam. (st.vert. van Zijn vlees en van Zijn gebeente)
1 Tessalonicenzen 5:23 En Hij, de God des vredes, heilige u geheel en al; en uw geheel geest, ziel, en lichaam moge bij de komst van onze Here Jezus Christus blijken in alle delen onberispelijk bewaard te zijn .
Mijn lichaam (en bloed) zijn door God gemaakt, het is voor mijn geest en ziel om in te wonen, en doordat ik door Jezus offer een kind van God ben geworden, is mijn lichaam een tempel van de Heilige Geest. Dus heel mijn Geest ziel en lichaam behoren Hem toe, en God maar ook ik wil niet dat dit met een ander lichaam of geest vermengt word.
God heeft mij gemaakt, Hij zorgt voor mij, en ik behoor Hem toe helemaal ! voor altijd ! Want Hij heeft mij werkelijk lief !
Willy Kwakkel