Gapen in de kerk

Dit keer wil ik dominees (en aanverwante sprekers) een hart onder de riem steken. Want wat ik vaak zijdelings zie, zien zij frontaal: gapers! Zwarte gaten die verlammend kunnen werken op een gevoelige spreker. Want gapen wordt nog altijd gezien als een teken van verveling. En het is niet leuk wanneer iemand in geeuw en gebaar jouw preek becommentarieert.

De symptomen van gapen

Voor de dominees die nog in de ontkenningsfase zitten, zal ik eerst even uitleggen hoe een geeuw te herkennen is. Eerst is er een diepe ademteug, waarbij de mond wijd open gaat door een onbewuste aanspanning van spieren. Meestal zal uw publiek het, uit gêne, hierbij laten. Op zelfontplooiing gerichte individuen zullen de geeuw echter volledig uitrollen door de ogen te sluiten en zich met geheven armen zo ver mogelijk naar achteren uit te strekken. Openbaren deze verschijnselen zich regelmatig tijdens uw preken, wanhoop dan niet, praat gewoon door, terwijl u zich gesteund weet door alternatieve gaapduidingen en enkele oplossingen mijnerzijds.

Zo kan gapen veroorzaakt worden door een hongerklop. Bij dit fenomeen veroorzaakt tijdgeest tijdsdruk, waardoor het ontbijt erbij inschiet. Een bij de kerkdeur te verstrekken lunchpakket kan soelaas bieden.

Ook discobezoek en feestjes kunnen verantwoordelijk zijn voor gaapgedrag. De dienst verplaatsen naar de avond verricht doorgaans wonderen.

Heeft u schaatsster Ireen Wüst weleens voor een belangrijke wedstrijd gezien? Ze is dan een en al gaap en schijnt haar lichaam zo op scherp te zetten. Deze gaapvorm wil nog weleens voorkomen bij kerkgangers die het laatste amen zien als startschot voor een run naar de koffiebalie. Een euvel dat verholpen kan worden door de lekkerste koffie voor het laatst te bewaren.

Samen gapen

En dan is er nog het meegaapeffect. Als één gaap over de dam is, dan volgen er meer. En voor u het weet gaapt de hele kudde! Tenminste, bij een gemeente die één van hart is. Want hoe hechter de sociaal-emotionele band, hoe meer er wordt meegegaapt.
Ik weet niet of u het aandurft, maar rol eens een volwaardige gaap uit vanaf de kansel. Volgt de gemeente u, dan zit het wel snor met uw acceptatie. Maar houdt iedereen zijn kaken stijf op elkaar, dan is het misschien tijd voor verandering. Voor u of voor de gemeente…

Henk van Blijderveen